Bir Siber Yapılanma Olarak AkTroller -1-

Kökeni hakkında net bir bilgiye sahip olmamaklar beraber, iktidar eliyle kurulan bir siber yapılanma olarak adlandırabileceğimiz grubun “online” dünyadaki görünürlüğü; 27 Mayıs 2013 tarihinde başlayan gezi eylemlerinin bitimine doğru ortaya çıkmıştır. Konvansiyonel medyanın gerek duruşundan gerekse uygulanan yasaklar sebebiyle haber akışı konusunda yetersiz kalması ve protestodaki insanların haberleşme ihtiyacı, aktivizmin yeni medya ortamına taşınmasına ve gezicilerin bu sayede bir nevi sosyal ağ örgütlenmesine dönüşmesine neden olmuştur.

Yaşanan toplumsal olaylar doğrultusunda sosyal medyanın kullanım yapısında yaşanan değişiklikle beraber özellikle “Twitter” olmak üzere yeni medya araçlarının, daha çok politize muhalif kesimlerin tekeline geçmesi ve dijital mecraların, dijital yerlileri haline gelen bu kesimin iktidar tarafından bir tehdit olarak algılanması, şüphesiz karşı-yapılanmayı tetikleyen ana etken olmuştur. Bu iki oluşum arasındaki en temel fark ise: Muhalif yapılanmanın gerçek hayatla olan parallelliği çerçevesinde organik ve kendi otodinamizmiyle meydana gelmesiyken, diğerinin belli amaçlar ve hedefler doğrultusunda bilinçli bir şekilde yaratılmış olmasıdır. Bu bağlamda “AkTroller” en başta ilksel dijital yerlilere karşı bir çeşit siber asimilasyon politikası dahilinde, sanal bir topluluk olarak yaratılmış ve dijital mecralara yerleştirilmiştir.

Iktidarın sosyal medyanın potansiyel tehditlerini ve fırsatlarını görmesiyle birlikte, bu yapılanma başka stratejilerinde aracı olarak kullanılmıştır ve günümüzde hala muhtelif mecralarda varlığını göstermektedir.

1.Aktrol nedir? Mekanizma Nasıl çalışır?

Aktroller sosyal medyada iktidar aleyhine yorum yapan herkese küfür eden, karalayan ve fişleyen hesaplardır. Genişleyen her hareketin kendi içinde sınıfsallaştığı gerçeğinden yola çıkarak bu siber yapılanmanında, aynı ideolojik temele dayanmasına rağmen, zamanla kendi içinde ekonomik anlamda kadrolu ve kadrolu olmayan şeklinde ayrıldığını söyleyebiliriz. Buradan yola çıkarak, hareketin içinde dikey bir hiyerarşi bulunduğunu, fakat bir kesim maddi anlamda motive edilirken, diğerinin hareket içinde sınıfsal mobilizasyon umuduyla motive edildiğini veya Ağustos 2014’te yapılan haberlere dayanarak kamu personeli haline getirildiğini tahmin ediyoruz.

29 Eylül 2015’te Taraf Gazetesi yazarı Hüseyin Özay’ın haberi; yapılanmanın bir AKP Başkan yardımcısı tarafından gerçekleştirildiğini, ilk etapta gençlik kollarından başlayan hareketin sonradan genişletilerek 6000 kişiye yükseltildiğini ve bu kişilerin yöneticilerin emrindeki 30 kişilik çekirdek ekip üzerinden yönlendirildiğini belirtiyor; ayrıca 250 kişiden oluşan bir kanaat önderi grubununda varlığına işaret ediyordu. Yine habere göre bu 30 kişinin kimlere saldırılacağını, işaret fişeği niteliğinde bir tweet atarak belirlediği ve diğerlerinin bu gelen işarete dayanarak hareket ettiği iddiası yer alıyordu.

Yapacağımız incelemelere temel olması bakımından, ‘Hafıza Kolektifi’ nin daha önce yaptığı araştırmaya da değinmek istiyorum. Calışma; bizlere kimliği deşifre olmuş ‘Ak Trol’lerden @esatreis isimli hesabın sahibi Esat Ç.’yi ve onun takipçilerini inceleyerek 113 farklı hesabı ihtiva eden bir etkileşim haritası sunuyor. Haritanın merkezinde ise zamanın başbakanı Recep Tayyip Erdoğan ve danışmanlarından Mustafa Varank bulunuyor. Araştırma sonucundaysa hesapların ikiye ayrıldığını görüyoruz: Haritanın alt kısmına denk gelen turuncu kesim daha çok gazetecilerin ve bürokratların bulunduğu alanı ifade ederken, üst tarafta bulunan yeşil kısım ise sahte isimli sosyal medya hesaplarını içeriyor. (Ayrıntı için görsele tıklayabilirsiniz)

Çalışmamızı fazla siyasallaştırmadan, bu bilgilere dayanarak bu örgütlenmeyi teorik bir çerçeveye oturtmaya çalışacak, ve mekanizmanın işleyişini anlamaya çalışacağız.

Devamı ikinci yazıda..