Büşra Kılıç
Araba ile trafikte giderken, yaya geçidinden hızlı hızlı yürürken, bir mağazanın önünden, bir apartmanın yanından ya da bir sokağın köşesinden geçerken her an görüntüleniyor ve kayıt altına alınıyoruz. Amerika’da CCTV kameralarının vatandaşları görüntüleme sayısı günde ortalama 75’lere ulaşırken, dünya üzerinde en çok görüntüleme yapılan İngiltere’de bu sayı günde 300’lere çıkıyor. CCTV kameraları ile her adımımızın rıza dışı kayıt altına alınıyor olması içerisinde “Büyük Birader”vari problemler barındırırken, bu kameralara eklenen görüntü tarama (image recognition) teknolojileri suçluları veya potansiyel suçluları tespit etmedeki toplumsal önyargılar hakkında sorunları gün yüzüne çıkarıyor. Henüz algoritmaların güvenilirliği ve önyargıları konusunda tartışmalar devam ederken, gözetleme teknolojilerine ise bir yenisi daha eklendi: drone güvenlik kameraları. Skylark Labs adlı girişim tarafından geliştirilen drone güvenlik kameraları ile kalabalık gruplar arasında şüpheli davranışlar ve cisimler tespit edilebiliyor.
Görüntü tarama teknolojileri etnik azınlıklar ve farklı sosyal gruplar için önyargılar barındırıyor olsa da, “güvenlik” ihtiyacını karşılamak adına bu teknolojiler üzerine uygulama geliştiren birçok startup var. Hızlı suç raporlama platformu Facewatch, Gordon’s Wine Bar’daki hırsızlık vakaları üzerine ortaya çıkan ve barda güvenliği sağlamak üzerine geliştirilen bir uygulama. CCTV kamera sistemi ile hırsızlık veya diğer suçları işleyen kişilerin yüz görüntülerini bir veri tabanında toplayan uygulama, potansiyel suçluları olaydan önce tespit etmeyi amaçlıyor. Ancak, DNA ve parmak izi verilerine zıt olarak, İngiltere’de ilgili suçlardan hüküm giymeyen kişilerin yüz görüntü verilerinin silinmesi konusunda herhangi bir yasal yükümlülük yer almıyor. Bu da veri tabanındaki bilgilerin güvenilirliği konusunda endişeler yaratırken; kişisel gizlilik, algoritmik önyargılar ve yasal işleyiş konusunda problemli açık kapılar bırakıyor.
Eğer gelecekte her sokağın başına, her binanın girişine veya her mağazanın içine CCTV kameralarının yerleştirileceğini düşünüyorsanız, bir daha düşünmekte fayda var! Yeni nesil drone güvenlik kameraları ile, herhangi bir yere kamera sistemi kurmadan, dilediğiniz büyüklükte bir alan gökyüzünden taranabiliyor. Havadan şüpheli analizi (ASANA) adlı yeni teknoloji ile, kavga etmek, yumruklamak, bıçaklamak, ateş etmek gibi agresif davranışlar ve şüpheli cisimler drone kameraları ile tespit edilerek ilgili birimlere aktarılıyor. Drone güvenlik sistemleri, öncelikli olarak CCTV kameralarının yakalamakta güçlük çektiği büyük açık hava alanlarındaki akvitileri hedef alıyor. ASANA teknolojisinde, gözetlenen alanda bulunan kişilerin duruş pozisyonları analiz ediliyor, ardından veri tabanında kayıtlı verilerle eşleşme yapılıyor ve böylece hem gerçek zamanlı şüpheli davranışlar tespit edilebiliyor hem de potansiyel şüpheliler saptanabiliyor. Ancak, ilgili çalışmada “şüpheli” ifadesinin net olarak sınırlarının çizilmemesi ve “agresif davranışlar” ifadesinin sadece bıçaklamak, yumruk ve tekme atmak gibi belirgin fiziksel şiddet göstergeleri ile ölçülmesi geliştirilen teknolojinin sınırlılığı konusunda ipuçları veriyor.
CCTV kameraları ve drone güvenlik sistemlerinde kullanılan görüntü tarama ve yüz tanıma teknolojileri, vatandaşların gizliliği konusunda önemli problemler içeriyor. Hükümetlerin belirli kişileri gözlem altında tutması, farklı etnik kökenlerin ayrımcılığa maruz bırakılması, tutarlı tespitlerin yapılamaması, kişilerin rızası olmadan gözetlenmesi bu teknolojilerin henüz yanıt bulamadığı sorunlar arasında yer alıyor. Drone güvenlik sistemleri ise güvenlik açısından umut vericiyken, “şüpheli davranış” ifadesi manipülasyona açık bir kapı bırakıyor. Jeremy Bentham’ın 18.yüzyılda geliştirdiği “Panoptikon” hapishane modelini andıran drone’ların gündelik hayatımıza girmesine henüz zaman olsa da, gözetlenme konusunda yarattığı endişeler büyük!
Kaynak
https://reolink.com/how-many-times-you-caught-on-camera-per-day/
https://www.digitaltrends.com/cool-tech/ai-taking-facial-recognition-next-level/
https://www.siliconrepublic.com/enterprise/facial-recognition-technology-concerns-problems
Gökhan Korkmaz
Erkan Saka
