Gökhan Korkmaz
Malumatfuruş ile yaptığı görüşme, ilk defa SosyalKafa’da yayınlanıyor.
Fethullahçı gazeteci Cevheri Güven’in ‘AK Parti’de ByLock kullananlar ifşa oldu’ başlıklı videoda yayınladığı belgelerin 2017’de birtakım sahte hesaplar tarafından paylaşılan propaganda malzemesi olduğu ortaya çıktı.
Fethullahçılara yakınlığı ile bilinen KHK ile kapatılan Nokta Dergisi genel yayın yönetmeni Cevheri Güven, AK Parti iktidarının parti içinde ByLock haberleşme programını kullanan isimleri belirlemek için Emniyet ve MİT’e rapor hazırlattığını iddia etti.
Yurtdışında yaşayan Fethullahçı gazeteci Güven’in paylaştığı belgelerde Abdullah Gül’de, Ahmet Davutoğlu’na, Kadir Topbaş’tan Cemil Çiçek’e bir çok AK Partili eski yönetici de bulunuyor.
İddiaya göre söz konusu dosya Cumhurbaşkanı Erdoğan’a da sunulmuş.
Türkiye İletişim Başkanlığı Dezenformasyonla Mücadele Merkezi ise Emniyet ve MİT tarafından hazırlandığı iddia edilen “AK Parti’de ByLock kullanan yöneticiler” ile ilgili iddiaların doğru olmadığını sosyal medya üzerinden paylaştı.
Dezenformasyonla Mücadele Merkezi mesajında hiçbir belgeye dayanmayan görüntülerin, FETÖ’yle mücadele konusunda kamuoyunu manipüle etme amaçlı servis edildiğini söyledi.
“Hayal satmak güzel bir şey”
Son dönemde Fetullahçılara yönelik eleştirileriyle ön plana çıkan yurtdışında yaşayan KHK ile kapatılan Bugün Gazetesi’nin muhabiri Kamil Maman’da sosyal medya üzerinden paylaştığı mesajda Güven’in paylaştığı belgelerin 2017’de sahte hesaplar tarafından paylaşılmış bir propaganda malzemesi olduğunu belirtti.
Maman, Fethullahçı gazeteci Güven’e de “Hayal satmak güzel bir şey” ifadeleriyle tepki gösterdi.
Son dönemde Fethullahçılara yönelik eleştirileriyle ön plana çıkan yurtdışında yaşayan gazeteci Ahmet Dönmez’in ise Maman’a destek mesajı gönderdiği iddiasının da doğru olmadığı ortaya çıktı.
Youtube’da yayın yapan gazetecilerin yayınlarını izleyen bireylerin dezenformasyondan korunması için dikkat etmesi gereken noktalar konusunda doğrulama platformu Malumatfuruş ile konuştuk.
“Youtube bağımsız doğrulama girişimleri ile işbirliği yapmadı”
“Youtube, insanların temel bilgi ve eğlence kaynaklarından biri hâline geldi. Ancak, diğer platformlara benzer şekilde Youtube (barındırdığı içerikler ve yayınladığı reklamlar vasıtasıyla) yanlış bilgilerin yayılımı için önemli bir mecra oldu.
Geçmişte Youtube, yanlış bilgi içeren içerikler için bazı önlemler açıklasa da bunlar geç ve yetersizdi. Bağımsız doğrulama girişimleri ve uzmanlar ile işbirliği yapmadı. İçeriklerin yaygınlık kazanmasının ardından platformdan kaldırılması kısmen etkili olsa da yetersiz bir adım oldu.
Youtube gibi platformlar yanlış bilgi sorunu ile mücadele yerine kâr maksimizasyonunu öncülleyen girişimler. YouTube’un algoritması kullanıcılara doğru ve güvenilir içerikler önermek yerine daha fazla izlenme ve etkileşim odaklı.
Bu nedenle, yanlış bilgi sorunu ile mücadele için karşı gerçekçi ve pratik adımlar atma noktasında kendilerinden bekleneni hiçbir zaman yerine getirmeyecekler. Geçmiş süreçlere benzer şekilde yanlış bilgi ya da manipülasyon içeren içerikler için geç ve yetersiz müdahalede bulunup, yanıltıcı içerikleri kaldırma/sınırlama/doğrusunu paylaşma konusunda geç ya da etkisiz kalacaklar.
Ancak kamuoyu baskısının arttığı dönemlerde, kriz anlarında ya da gelişmiş ülkelerin seçim süreçleri öncesinde birtakım palyatif tedbirler alacaklar. Bu noktada, YouTube’de dezenformasyondan korunmak ve daha güvenilir içeriklere erişmek için önlem alma sorumluluğu kullanıcı üzerinde olacaktır.”
“Paylaşılan görüntüler ve görseller gerçek olmayabilir”
“Youtube’de karşılaşılan içerikler nitelikleri itibarıyla görsel, işitsel ve yazılı bazlı olabilir. Paylaşılan görüntüler, görseller ve sesler gerçek olmayabilir, bağlamından kopartılmış, farklı alt yazı ya da ses eklenmiş, deepfake ya da cheapfake adı verilen manipülasyonlarına tabi tutulmuş ya da yapay zekâ uygulaması ile hazırlanmış olabilir. Aktarılan sözlü ya da yazılı iddialar/bilgiler ise manipülatif, asılsız ya da yanıltıcı olabilir.
Youtube’deki görüntülerin güncel olup olmadığını, arka planını, daha önce hangi bağlamda paylaşıldığını anlamak için video doğrulama tekniklerine başvurulabilir.
Güvenilir kaynakların içeriklerini tüketmek, videoları izlerken eleştirel düşünmeye özen göstermek, iddiaların ve bilgilerin gerçekçi olup olmadığını sorgulamak, tek bir kaynaktan gelen bilgileri kabul etmek yerine farklı görüşleri ve perspektifleri araştırmak, farklı kaynaklardan bilgi alarak konuları daha kapsamlı bir şekilde değerlendirmek, videoların içeriğini araştırarak ve doğruluğunu kontrol ederek bilgi sahibi olmak, bilgiyi doğrulamak için muteber kaynaklara başvurmak, duygusal bir tepki uyandırmak için tasarlanmış videolara karşı dikkatli olmak, yanlış bilgi sorunu ile mücadelede başlıca adımlar (Basının geçirdiği dönüşümle birlikte konvansiyonel medya kuruluşları yerine Youtube gibi alternatif platformlara ağırlık veren ülkemizden gazetelerin yayınlarını takip ederken bu adımlar temel düsturlar olmalı).”
Youtube’un öneri algoritmasının kullanıcılara bu adımlara yönelik ya da doğrulama pratiklerine dair içerikler sunmaması bizatihi önemli bir temel sorun.”
Erkan Saka
